Türkiye, 10 gün sonra, 5 sene süresince vazife meydana getirecek cumhurbaşkanı ile yeni parlamento üyelerini seçecek.
Seçimde, pusuladaki sıralamaya göre, Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan cumhurbaşkanı talibi olarak yarışacak. Milletvekili Genel Seçimine ise 24 siyasal parti ile Türkiye genelinde 151 bağımsız mebus talibi girecek.
Yurt içerisinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172.
Seçimler, 6 Şubat’ta yaşanmış olan Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremler sebebiyle yeni önlemler altında yürütülecek.
Depremlerden etkilenen illerden taşınan seçmenler, adres kayıtlarını aldırdıkları yerlerde oylarını kullanacak, oylar o seçim çevresi için sayılacak.
Deprem bölgesinden aşağı yukarı 133 bin seçmen öteki illere kayıtlarını aldırdı. Depremden etkilenen illerde seçimin sıhhatli yapılabilmesi için Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafınca yürütülen çalışmalar tamamlandı, buradaki seçmenlerin güvenilir şekilde oy kullanımı için konteyner alanlar oluşturuldu.
Seçimin dört gözle beklenen soruları ve yanıtları şöyle:
1 – Türkiye genelinde oy verme saatleri nedir?
Tüm yurtta oy verme saatleri 08.00-17.00 olarak uygulanacak. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başlangıcında oylarını vermek suretiyle bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı seçmenleri saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonrasında sırayla oylarını kullanmalarına izin verecek. Saat 17.00’den sonrasında gelen seçmen oy kullanamayacak.
2 – Nüfus cüzdanı bulunmayan seçmen oy kullanabilecek mi?
Sandık başına gelen seçmen, Türkiye Cumhuriyeti hüviyet numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı hüviyet kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, şoför belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek hüküm organı mensuplarına verilen mesleki hüviyet kartı, avukat, noter ve askeri hüviyet kartı gibi, “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” resimli, resmi nitelikteki belgelerden birini başkana verecek ve seçmen sıra numarasını söyleyecek. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak.
3 – Oy verirken seçmen malumat kağıdı bulunması koşul mı?
Seçmenin nerede oy kullanacağını yayınlayan seçmen malumat kağıdının getirilmesi mecburi değil. Seçmen malumat kağıdı gelmeyenler, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını YSK’nın web sitesinden de öğrenip oyunu kullanabilecek.
4 – Yanlış oy kullandığını söyleyen seçmene yeni pusula verilir mi?
Seçimde, seçmene iki oy pusulası verilecek. Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerine dair iki oy pusulası tek zarfa konulacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.
5 – Yurt haricinde 9 Mayıs’a kadar oy veremeyen seçmen tekrar oy kullanamaz mı?
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için 73 ülkedeki 156 yurt dışı temsilciliğinde sandık kurulları oluşturuldu. Bu temsilciliklerde oy verme işlemi, 9 Mayıs’ta sona erecek. Bu tarihe kadar oy kullanamayan yurt dışı seçim kütüğüne kayıtlı seçmenler, 46 gümrük kapısında, 14 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00’ye kadar oy verebilecek. Gümrüklerde 24 saat oy verme prosedürü devam edecek.
6 – Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak?
Oy pusulalarında yırtık, işaret ya da makale olmamasına dikkat edilecek. “TERCİH” ya da “EVET” mührü dışında, pusulanın rastgele bir yerine imza atılması ya da işaret konulması durumunda oy geçersiz sayılacak. Oy pusulalarından başka, zarfa hiç bir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçersiz olacak.
“EVET” ya da “TERCİH” mührü basılmayan, oldukça sayıda ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti ya da adaya mühür basılması durumunda de oylar geçersiz sayılacak.
7- Tek zarfa atılacak iki pusuladan biri geçersiz sayılırsa öteki de geçersiz sayılacak mı?
Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyarak sandığa atacak. Önce cumhurbaşkanı tercihine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak. Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim türüne ait olanın geçersiz olması, ötekinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.
8 – Sadece ittifak alanı içerisine basılan oylar geçerli sayılır mı?
Seçmenler, “EVET” ve “TERCİH” mührünü istedikleri partiye basacak. Mührün, “siyasi partiye ayrılan alana”, “hem bir siyasal partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne” ya da “ittifak unvanı kısmına taşacak şekilde, bir siyasal partiye ayrılan alana” basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek.
Sonuçlar, sayım döküm cetvelinde o siyasal partinin cetveldeki sütununa işaretlenecek. Pusulada yalnız ittifak alanı içerisine mührün basılmış olduğu her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilecek ve sayım döküm cetvelinde ittifakın “ortak oyları” sütununa tek tek işaretlenecek. İttifak içerisindeki siyasal partinin ortak oylardan gelen payı, partilerin oy oranlarına göre yapılacak hesaplamayla dağıtılacak.
9 – Sandık kurulları kaç kişiden oluşacak?
Seçimlerde oyların kullanılması, sayılması ve rapora atlatılmasında 5’i siyasal parti temsilcisi olmak suretiyle 7 benlik sandık kurulu sorumlu olacak. Seçim günü oy verme süresinin 17.00 itibarıyla dolmasıyla sandık kurulu başkanı tarafınca sandıklar açılacak ve oyların sayılmasına başlanacak.
10- Seçim sonuçlarının güvenliği ve denetlenmesi iyi mi sağlanıyor?
YSK, seçim sonuçlarının, ilçelerden süratli ve güvenilir bir ortamda merkeze aktarılması, sandık netice tutanakları ile seçim sonuçlarının siyasal partilerle eş zamanlı paylaşılması, seçimlerin hızlı, sağlıklı, ekonomik, saydam ve denetlenebilir biçimde gerçekleştirilmesi için 2007’den bu yana kısa ismi SEÇSİS olan Seçim Bilişim Sistemi’ni kullanıyor.
11 – Oy kullandığım sandığın neticelerini görebilir miyim?
Sandık sonuçları, sandık kurulu tarafınca mazbata dibine alınacak, ilçe ve il tevhit tutanakları da siyasal parti temsilcilerinin huzurunda düzenlenecek, birer örnekleri parti temsilcilerine verilecek ve vatandaşların göreceği şekilde de asılacak.
Ardından ilçe seçim kurullarında SEÇSİS’e girilen veriler direkt olarak YSK’ya ulaşacak, eş zamanlı şeklinde de siyasal partilerle paylaşılacak. Seçim sonuçlarının kesinleşmesinden sonrasında bütün sandık neticeleri ve kaygan imzalı tutanaklar YSK’nın web sitesi üstünden vatandaşların erişimine açılacak.
12 – Basın gösterim kuruluşları seçim gecesi neticeleri saat kaçtan itibaren açıklayabilecek?
Seçim günü bütün yayınlar, saat 21.00’den sonrasında özgür olacak, fakat YSK tarafınca gerek görülmesi durumunda saat 21.00’den ilkin de yayınların özgür bırakılmasına karar verilebilecek.
13 – Cumhurbaşkanı tarzı ilk oylamada biterse sonuçlar ne vakit açıklanır?
Bu durumda YSK, cumhurbaşkanı tarzı geçici neticelerini seçim günü saat 23.59’a kadar duyuru edecek.
14 – Cumhurbaşkanı tarzı ikinci oylamaya kalırsa süreç ne olacak?
İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde seçim ikinci oylamaya kalacak. İlk seçimde maksimum oy alan iki aday, 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci oylamada yarışacak.
15 – İkinci oylamada seçmenler nerede oy kullanacak?
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması durumunda seçmenler, aynı seçmen malumat kağıdı ile ilk seçimde oy verdikleri sandık alanlarında oylarını kullanacak. AA
Bir yanıt bırakın